Czym jest terapia manualna? 

W tłumaczeniu dosłownym jest to terapia wykonywana rękoma (łac. manus - ręka). Dr Karel Lewit nazwał ją "bezkrwawą chirurgią narządu ruchu". Bardziej szczegółowa jest definicja opracowana w 2004 roku przez Międzynarodową Federację Ortopedycznych Terapeutów Manualnych (IFOMPT). Według IFOMPT Ortopedyczna Terapia Manualna to obszar fizjoterapii, którego celem jest leczenie dysfunkcji układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego, oparte na wnioskowaniu klinicznym i wykorzystujące bardzo specyficzne środki terapeutyczne oraz ćwiczenia lecznicze dopasowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Niestety terapia manualna jest jeszcze mało rozpowszechniona wśród lekarzy i często mylnie porównywana z tzw. kręgarstwem. Należy jednak podkreślić, iż terapia manualna należy do medycyny i łączy się z prawie wszystkimi znanymi dotąd specjalnościami lekarskimi, a zwłaszcza neurologią, ortopedią, interną, reumatologią oraz rentgenologią. Postępowanie lecznicze ma charakter terapii odruchowej i oparte jest na gruntownej wiedzy anatomicznej oraz neurofizjologicznej. Współczesna terapia manualna prowadzona jest w koncepcji "Clinical Reasoning", co w dosłownym tłumaczeniu oznacza "kliniczne, dedukcyjne rozumowanie". Jej fundamentem jest "biopsychosocjalny" model myślenia. Bazuje ona na wiedzy i jej kombinacji, w dniu badania oraz w procesie terapii. Medycyna manualna jest więc klasyczną specjalnością interdyscyplinarną. 

Kim jest terapeuta manualny? 

Terapeutą manualnym jest dyplomowany fizjoterapeuta bądź lekarz, posiadający dodatkowo zaświadczenie o uzyskaniu minimum certyfikatu szkolenia MT I. Pełne wykształcenie terapeuty manualnego wg. kryterii IFOMPT kończy się certyfikatem Ortopedycznej Terapii Manualnej (OMT). 

Rys historyczny 

Pierwsze wzmianki historyczne o leczeniu problemów zdrowotnych związanych z kręgosłupem można już odnaleźć w starożytnym Egipcie i Azji Mniejszej ok. 3000 r. p.n.e. 

Techniki manipulacyjne wykonywane za pomocą rąk i nóg opisywał Hipokrates (460r. - 377r. p.n.e.) oraz Galen (131r. - 202). 

Do XVII wieku techniki manualne były integralna częścią medycyny, następnie kontynuowane przez medycynę ludową. Podręczniki niemieckie podają, że we Wschodnich Prusach działali tzw. "Gliederzetzer", a w Anglii "Bonesetter". W Polsce do dziś znamy "kręgarzy". 

W 1874r. chirurg Andrew Taylor Still, uznawany za ojca osteopatii, założył pierwszą na świecie akademię medycyny osteopatycznej (American School of Osteopathy w Kirksville, Missouri). W 1897 Daniel David Palmer otworzył pierwszą szkołę chiropraktyki (Palmer School of Chiropractic), w której uczono technik manualnych bazujących na jego wiedzy. Po II wojnie światowej w wyniku kontaktu niemieckich lekarzy z wykształconymi w USA chiropraktykami powstaje Forschung für Arthrologie und Chiropraktik (FAC, 1953r.) a w 1956r. - Gesellschaft der Arzte für Wirbersaulen und Extremitatentherapie (MWE). W 1966r. powstaje główna niemiecka organizacja terapii manualnej - Deutsche Gesellschaft für Manuelle Medizin (DGMM). 

W tym czasie wydane zostają fundamentalne podręczniki, porządkujące dotychczasową wiedzę: 
- dr James Mannell ( St. Thomas Hospital w Londynie) „Science and art of joint manipulation”, Vol 1 The Extremieties (1949 r.), „The Vertebral column” Vol 2 (1952 r.). 
- dr James Cyriax (St. Thomas Hospital w Londynie) „Textbook of orthopedic medicine” Vol. 1 i 2 ( podręczniki dotyczące diagnostyki i leczenia tkanek miękkich) 
- dr Alan Stoddard „ Manual of osteopathic practice” oraz „Manual of osteopathic technique” 

W latach ‘50 następuje integracja doświadczeń Mannella, Cyriaxa i Stoddarda z fizjoterapią w zróżnicowanych koncepcyjnie modelach stworzonych przez G. Maitlanda, S Parisa, F. Kaltenborna i innych. 

W roku 1967 pod naciskiem dr. Hinsena i F. Kaltenborna zostaje zorganizowany pierwszy kurs TM kończyn. 

W 1974r. Powstaje IFOMT (International Federation of Manipulative Therapist), od roku 2009 IFOMPT (International Federation of Orthopaedic Manipulative Physical Therapists., Międzynarodowa Federacja Ortopedycznych Fizjoterapeutów Manualnych) - organizacja zrzesza narodowe stowarzyszenia OMT, jest podgrupą WCPT. Na dzień dzisiejszy prowadzone w Polsce szkolenia, uznawane przez IFOMPT to Szkoły Niemieckie (DFOMT oraz AGMT), koncepcja Kaltenborna i Evjenth`a oraz koncepcja Maitland`a. 

W 1976r. wprowadzono dodatkową specjalizację dla lekarzy – chiroterapię. 

Pierwszy kurs terapii manualnej kręgosłupa dla fizjoterapeutów został zorganizowany w 1979 r. przez DGMM. 

W 1984r. powstaje Instytut Terapii Manualnej przy Związku Fizjoterapeutów Sektora Prywatnego (IFK e.V.) w Soltau (Niemcy) pod kierownictwem A.A. Brokmeiera. 

Aktualnie w DFAMT (Deutsche Föderative Arbeitsgemeinschaft für Manuelle Therapie – Niemieckim Stowarzyszeniu Terapii Manualnej) zrzeszone są następujące organizacje terapii manualnej: 
- AGMT w ZVK - Arbeitsgemeinschaft Manuelle Therapie w ZVK (Stowarzyszenie Terapii Manualnej) 
- DGOMT - Deutsche Gesellschaft für Orthopedische Manuelle Therapie e.V. Kaltenborn-Evjenth-Koncept (Stowarzyszenie Ortopedycznej Terapii Manualnej wg koncepcji Kaltenborn-Evjenth) 
- DVMT - Deutsche Verband für Manuelle Therapie, Maitland Koncept (Niemieckie Stowarzyszenie Terapii Manualnej wg koncepcji Maintlanda) 
- DFOMT - Deutsche Fachgrupe für Orthopädische Manipulative Manuelle/Manipulative Therapie w IFK e.V. (Niemiecka Sekcja Ortopedycznej Terapii Manualnej/Terapii Manipulacji) 

Należy także wspomnieć o wpływie na terapię manualną takich osobistości jak prof. Lewit, prof. Janda jak i cała rzesza terapeutów manualnych w wielu regionach świata, szczególnie w Australii oraz Szwecji. 

Trwają starania, aby Polska stała się członkiem IFOMPT. 

Literatura źródłowa - podręcznik Cramer A., Doeing J., Gutman G. oraz Norlis Bokhandel Olso.